Ngày hội tôn vinh Hiến pháp và pháp luật của toàn dân
-Xin ông cho biết một số kết quả nổi bật trong hoạt động hưởng ứng Ngày Pháp luật nước Cộng hòa XHCN Việt Nam 5 năm qua?

Vụ trưởng Lê Vệ Quốc: Có thể khẳng định, giai đoạn 2015 – 2020 hoạt động hưởng ứng Ngày Pháp luật tiếp tục được triển khai với nhiều kết quả nổi bật, đổi mới, đi vào chiều sâu, lan tỏa sâu rộng trong đời sống xã hội về tinh thần thượng tôn Hiến pháp và pháp luật, đóng góp tích cực, hiệu quả vào công tác phổ biến, giáo dục pháp luật (PBGDPL) nói riêng, công tác tư pháp và pháp luật nói chung. 

Trong 5 năm qua, Ngày Pháp luật đã trở thành một sự kiện chính trị - pháp lý quan trọng, được các cấp ủy đảng, các bộ, ngành, đoàn thể, địa phương hưởng ứng tích cực, được tổ chức ngày càng nền nếp, thiết thực và hiệu quả với nhiều mô hình, cách làm sáng tạo.

Trong đó, đã chú trọng xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật, gắn với việc tổ chức thi hành pháp luật hiệu quả; khơi thông các nguồn lực, thúc đẩy hoạt động đầu tư, kinh doanh; đẩy mạnh cải cách hành chính và phòng, chống tham nhũng, lãng phí; bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp của người dân, doanh nghiệp; mở rộng và nâng cao hiệu quả công tác đối ngoại và hội nhập quốc tế; bảo đảm và giữ vững quốc phòng, an ninh của đất nước. 

Hoạt động xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật trở thành nội dung chủ yếu trong hoạt động của Quốc hội, Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương, góp phần hoàn thiện hệ thống pháp luật, nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật của người dân và hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước, xã hội bằng Hiến pháp và pháp luật. Công tác xây dựng, thực thi pháp luật đã gắn với những vấn đề của thực tiễn cuộc sống, với quyền và lợi ích hợp pháp, thiết thân của người dân, là “bà đỡ” giải quyết các “điểm nghẽn”, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho người dân, doanh nghiệp. 

Công tác PBGDPL, thi hành pháp luật chú trọng hơn đến đối thoại chính sách giữa cơ quan quản lý nhà nước với người dân, doanh nghiệp; thông tin, phổ biến dự thảo chính sách, pháp luật trong quá trình soạn thảo. Nhiệm vụ phản ứng chính sách được thực hiện kịp thời và sát với thực tiễn hơn. 

Công tác bảo vệ pháp luật được đẩy mạnh, nhiều hành vi vi phạm pháp luật, trong đó có những vụ án lớn đã được phát hiện kịp thời, xử lý nghiêm minh theo pháp luật. Công tác phòng, chống vi phạm pháp luật và tội phạm tiếp tục có nhiều chuyển biến tích cực. 

Chính phủ và các bộ, ngành đã tập trung chỉ đạo thực hiện các giải pháp giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, phát triển văn hóa, giáo dục, khoa học, bảo vệ môi trường, bảo đảm an sinh xã hội, triển khai thực hiện nghiêm túc, hiệu quả các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước trên các lĩnh vực. Đặc biệt, người dân đã và đang phát huy vai trò tích cực trong tham gia đời sống chính trị, pháp lý của đất nước, nhất là trong quá trình xây dựng, thực thi và bảo vệ pháp luật.

Nhiều cán bộ, công chức, viên chức công tác trong lĩnh vực tư pháp và pháp luật đã coi Ngày Pháp luật là ngày hội để tôn vinh nghề nghiệp của mình. Đến nay, việc thực hiện Ngày Pháp luật đã góp phần quan trọng trong chuyển biến ý thức tự giác học tập, tìm hiểu pháp luật để bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, phục vụ thiết thực cho công tác chuyên môn, đáp ứng yêu cầu triển khai các nhiệm vụ vụ chính trị của từng cơ quan, đơn vị, địa phương, nâng cao văn hóa pháp lý cho mỗi cá nhân trong cộng đồng.

Cũng trong thời gian này, nhiều mô hình hiệu quả hưởng ứng Ngày Pháp luật đã được xây dựng, nhân rộng, thể hiện tinh thần thượng tôn pháp luật như: Mô hình “Sân khấu hóa PBGDPL” (Quân đội nhân dân Việt Nam); tổ chức đối thoại chính sách pháp luật với người dân, doanh nghiệp (Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Bộ Tài chính); mô hình Ngày hội pháp luật (thành phố Hồ Chí Minh, các tỉnh: Bình Dương, Vĩnh Phúc…); mô hình “Tiết học pháp luật” (tỉnh Long An); mô hình thi viết tìm hiểu pháp luật (thành phố Hà Nội, tỉnh Nghệ An…) và đặc biệt là thi tìm hiểu pháp luật trực tuyến, ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác PBGDPL đã và đang được các cấp, các ngành thực hiện đạt hiệu quả cao. 

Bên cạnh đó, việc lấy kết quả hoàn thành xuất sắc các nhiệm vụ công tác trọng tâm trong cơ quan, đơn vị để hưởng ứng Ngày Pháp luật được coi là một trong những tư duy mới, thiết thực, đóng góp tích cực vào việc thực hiện nhiệm vụ chính trị của cơ quan, đơn vị, địa phương. 

Có thể nói Ngày Pháp luật đã có sức lan tỏa mạnh mẽ trong xã hội, trở thành một sự kiện chính trị quan trọng của đất nước, ngày hội của toàn dân, đóng góp tích cực vào thành tựu phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh, trật tự an toàn xã hội; bảo đảm tăng trưởng kinh tế đạt mức cao nhất trong nhiều năm qua việc nâng cao ý thức thượng tôn pháp luật của toàn xã hội. 

Tinh thần thượng tôn pháp luật đã tác động tích cực, có vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy xây dựng Chính phủ liêm chính, kiến tạo, phục vụ tốt hơn đời sống của Nhân dân, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp phát triển, đổi mới sáng tạo, nghiêm túc thực hiện pháp luật bảo đảm hiệu lực, hiệu quả. Ngày Pháp luật đang góp phần xây dựng hình ảnh một nước Việt Nam đổi mới, hội nhập, năng động; tôn trọng và bảo đảm thực thi đầy đủ các quyền con người, quyền công dân theo đúng tư tưởng dân chủ - pháp quyền mà Hồ Chủ tịch hằng mong muốn. 

Với những kết quả quan trọng đó, Ngày Pháp luật đã thực sự trở thành ngày hội của toàn dân nhằm tôn vinh Hiến pháp và pháp luật; cổ vũ, khích lệ đồng chí, đồng bào tích cực, tự giác học tập, tìm hiểu pháp luật; nâng cao ý thức bảo vệ pháp luật; nghiêm chỉnh tuân thủ, chấp hành Hiến pháp và pháp luật; góp phần tạo chuyển biến mới về hiệu quả xây dựng, thực thi và bảo vệ pháp luật để toàn dân xây dựng, thi hành và bảo vệ Hiến pháp và pháp luật vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. 

Giá trị văn hóa cần phải được thấm nhuần
-Thời gian tới, theo ông, ngành Tư pháp cần triển khai những biện pháp để hoạt động hưởng ứng Ngày Pháp luật ngày càng thiết thực hơn nữa?

Vụ trưởng Lê Vệ Quốc: Để các hoạt động hưởng ứng Ngày Pháp luật Việt Nam tiếp tục có sức lan tỏa, ngày càng thiết thực hơn nữa, đóng góp có hiệu quả vào việc thực hiện các nhiệm vụ chính trị của đất nước trong thời gian tới, ngành Tư pháp xác định cần thực hiện đồng bộ, hiệu quả một số giải pháp chủ yếu, gắn với triển khai có hiệu quả Kết luận số 80-KL/TW ngày 20/6/2020 của Ban Bí thư về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 32-CT/TW của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong công tác PBGDPL, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của cán bộ, nhân dân và Quyết định số 1521/QĐ-TTg ngày 06/10/2020 của Thủ tướng Chính phủ ban hành Kế hoạch triển khai Kết luận số 80-KL/TW của Ban Bí thư, cụ thể như sau: 

- Một là, tiếp tục quán triệt, phổ biến nâng cao nhận thức của các cấp, các ngành và toàn xã hội về vị trí, vai trò, ý nghĩa của Hiến pháp và pháp luật trong quản lý đất nước, phát triển xã hội cũng như ý nghĩa của việc triển khai các hoạt động hưởng ứng Ngày Pháp luật để tôn vinh Hiến pháp, pháp luật. Đề cao hơn nữa trách nhiệm của Nhà nước trong cung cấp thông tin về pháp luật, phát huy tinh thần trách nhiệm của công dân, cán bộ, công chức trong việc tự giác học tập, tìm hiểu pháp pháp luật, xây dựng lối sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật trong toàn xã hội.

Trong đó vai trò, trách nhiệm của Bộ Tư pháp, của đội ngũ cán bộ pháp chế, pháp luật, tư pháp cần khẳng định nòng cốt đi đầu, triển khai các giải pháp hoạt động đa dạng, phong phú, mang lại hiệu ứng, tầm ảnh hưởng sâu rộng; tăng cường công tác phối hợp trong triển khai các hoạt động hưởng ứng Ngày Pháp luật. 

- Hai là, tiếp tục đổi mới, đa dạng nội dung, hình thức tổ chức thực hiện Ngày Pháp luật gắn với đổi mới nội dung, hình thức triển khai công tác PBGDPL, tránh phô trương, hình thức để đây thực sự trở thành công việc thường xuyên, hàng ngày của mỗi người. Nội dung, hình thức tổ chức thực hiện phải phù hợp với từng đối tượng, địa bàn, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội trong từng giai đoạn cụ thể; gắn việc tổ chức Ngày Pháp luật với việc thực hiện nhiệm vụ chính trị, chuyên môn của từng cơ quan, đơn vị, địa phương; gắn kết chặt chẽ, hữu cơ giữa PBGDPL với xây dựng, tổ chức thi hành pháp luật bảo đảm tính đồng bộ, xuyên suốt và hiệu quả. 

Trong đó, về nội dung, cần kịp thời thông tin đầy đủ ngay từ khi soạn thảo các vấn đề có tác động lớn đến xã hội, các vấn đề được xã hội quan tâm hoặc cần định hướng dư luận xã hội để tạo sự đồng thuận cao trong thực thi chính sách, pháp luật. 

Về hình thức tổ chức hưởng ứng, cần tiếp cận xu thế phát triển của đất nước cũng như hội nhập quốc tế trong thời gian tới, đó là: bên cạnh những hình thức, cách thức triển khai PBGDPL truyền thống, cần đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác PBGDPL để phù hợp với bối cảnh cả nước đẩy mạnh xây dựng và vận hành Chính phủ điện tử, áp dụng công nghệ số, mạng xã hội và những thành tựu của cuộc Cách mạng công nghệ 4.0; tăng cường các hoạt động đối thoại, giải đáp pháp luật, góp phần tạo cầu nối giúp Nhà nước xích lại gần hơn với người dân và doanh nghiệp; phát huy sức mạnh của các phương tiện thông tin đại chúng; ưu tiên khung giờ thu hút đông đảo khán, thính giả đối với các chuyên trang, chuyên mục về pháp luật. 

Xây dựng và nhân rộng các mô hình hay, cách làm hiệu quả gắn với từng chủ đề nội dung, đối tượng. Đổi mới toàn diện công tác PBGDPL trong nhà trường.

- Ba là, coi trọng tổng kết, đánh giá, rút kinh nghiệm, nhân rộng và phát huy các mô hình có hiệu quả trên thực tế; kịp thời tôn vinh những tập thể, cá nhân có nhiều thành tích, đóng góp trong công tác phổ biến pháp luật, thi hành pháp luật nói chung, triển khai Ngày Pháp luật nói riêng. Ngày Pháp luật 09 tháng 11 là sự kiện chính trị, pháp lý để đánh giá những việc đã làm trong năm, đề ra các nhiệm vụ cho năm tiếp theo; khen thưởng, tôn vinh những tấm gương sáng, điển hình trong xây dựng pháp luật, PBGDPL, thi hành pháp luật, bảo vệ pháp luật; là ngày cao điểm tôn vinh Hiến pháp và pháp luật, thượng tôn pháp luật. 

Nhưng muốn tinh thần thượng tôn pháp luật có sức lan tỏa từ hoạt động của Chính phủ, các cơ quan nhà nước, tổ chức đoàn thể đến từng người dân thì không chỉ ngày này hằng năm mới thượng tôn pháp luật mà tất cả 365 ngày trong năm đều là ngày chấp hành pháp luật.

- Bốn là, đẩy mạnh hoạt động xã hội hóa, huy động mọi nguồn lực trong xã hội tham gia vào công tác PBGDPL; phát huy các sáng kiến trong việc triển khai, xây dựng và phát triển các mô hình hưởng ứng Ngày Pháp luật hiệu quả, thiết thực, tiết kiệm, tạo thành phong trào xã hội rộng lớn để tổ chức thực hiện với sự hỗ trợ của Nhà nước; phát huy vai trò của nhà trường, các cơ sở nghiên cứu, đào tạo luật; các tổ chức xã hội nghề nghiệp hoạt động trong lĩnh vực pháp luật; các tổ chức hành nghề luật, luật sư, luật gia… trong tham gia triển khai hoạt động hưởng ứng Ngày Pháp luật; nâng cao năng lực xây dựng, thi hành và bảo vệ pháp luật; giám sát việc thực thi pháp luật. 

- Năm là, tập trung đào tạo, đào tạo lại nguồn nhân lực pháp luật, pháp chế, tư pháp đáp ứng yêu cầu thực tiễn phát triển đất nước, nhất là trước những thời cơ, thách thức của quá trình hội nhập cũng như yêu cầu triển khai công tác PBGDPL theo tinh thần Kết luận số 80-KL/TW của Ban Bí thư; chú trọng tiếp thu tri thức, tư duy pháp luật mới, kỹ năng ứng dụng công nghệ thông tin để triển khai công việc.

Thường xuyên bồi dưỡng kiến thức pháp luật cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức từ Trung ương đến cơ sở, nhất là đội ngũ báo cáo viên pháp luật, tuyên truyền viên pháp luật, bảo đảm nắm vững pháp luật, tuân thủ, chấp hành và làm việc theo pháp luật để hướng dẫn tư vấn, giải thích, thuyết phục và vận động Nhân dân chấp hành pháp luật; tuân thủ nghiêm kỷ luật, kỷ cương; nâng cao ý thức trách nhiệm trong thi hành công vụ.

- Sáu là, nâng cao trách nhiệm của các bộ, ngành, đoàn thể, địa phương, cơ quan, tổ chức, nhất là người đứng đầu trong việc gương mẫu chấp hành, thượng tôn pháp luật khi thực thi công vụ và trong cuộc sống hằng ngày; chỉ đạo, đôn đốc cơ quan, đơn vị, cán bộ, công chức, viên chức chấp hành tốt pháp luật, quy chế cơ quan, đơn vị; tổ chức các hoạt động hưởng ứng Ngày Pháp luật thiết thực, hiệu quả gắn với thực hiện nhiệm vụ chính trị, lĩnh vực chuyên môn được giao quản lý, phụ trách. 

Thực hiện tốt quy định về giám sát, phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị - xã hội và Nhân dân đối với tổ chức và hoạt động của các cơ quan nhà nước. Đồng thời, cần tham mưu phát động phong trào thi đua hưởng ứng Ngày Pháp luật hàng năm và cả giai đoạn, để tinh thần thượng tôn pháp luật luôn là giá trị văn hóa cần phải được thấm nhuần và thực hiện thường xuyên, lâu dài.

-Xin cảm ơn ông !