Đa dạng các mặt hàng bánh Trung thu

Trước kia, bánh Trung thu truyền thống là bánh dẻo và bánh nướng nhân thập cẩm. Ngày nay, bánh Trung thu đa dạng với các loại nhân: Gà quay, lạp xưởng, bào ngư, nấm đông cô, hải sâm, trứng... đến khoai môn, đậu xanh, đậu đỏ, đậu đen, hạt sen, sữa dừa, rau câu, táo tàu, mứt bí, hạt dưa, hạt điều, mè... Ngoài ra còn một số loại bánh chay, bánh cho người lớn tuổi, bánh phục vụ giới trẻ và đặc biệt phục vụ cho người ăn kiêng, đái tháo đường. Bánh Trung thu cổ truyền thường ít hương vị, màu sắc và bao bì kém hấp dẫn, bánh to, cứng, độ ngọt cao và chất béo nhiều,... Bên cạnh đó, các loại bánh home-made cũng đang rất thịnh hành. Bánh có hình thức rất đa dạng, nhiều màu sắc mới lạ, sáng tạo, nhưng nguồn gốc chưa rõ ràng, chưa có giấy phép sản xuất kinh doanh. Những người trẻ thường thích các loại bánh hiện đại của các công ty sản xuất theo dây chuyền công nghiệp, đa dạng về chủng loại, màu sắc và phù hợp với khẩu vị của nhiều đối tượng.

Bánh Trung thu ngày nay rất đa dạng.

Bánh Trung thu cung cấp nhiều năng lượng

Lượng bột đường của 1 chiếc bánh dẻo hoặc 1 bánh nướng bằng 2-3 bát cơm (1 bát cơm 258g), đường lại chủ yếu ở dạng đường hấp thu nhanh gây tăng đường huyết nhanh. Nếu ăn quá nhiều, ở trẻ béo phì hoặc trẻ rối loạn dung nạp glucose có thể gây tiểu đường. Còn ở trẻ biếng ăn, khi ăn 1 miếng bánh vào lúc đói, đường huyết tăng lên sẽ làm trẻ mất cảm giác thèm ăn trong bữa chính và càng làm trẻ chán ăn, gây suy dinh dưỡng. Phần lớn chất béo trong bánh từ thịt mỡ là loại chất béo no gây nhiều tác hại, chất béo lấy từ hạt dưa, hạt điều, vừng là có chút acid béo không no có lợi. Lượng chất béo trong 1 chiếc bánh Trung thu bằng 1-2 lần lượng chất béo trong 1 bát phở bò hoặc phở gà. Chất đạm trong bánh nướng khá cao, thường là đạm động vật, nếu bảo quản không tốt chúng dễ bị ôi, mốc gây ngộ độc. Các vitamin trong bánh không nhiều, đồng thời qua chế biến và bảo quản cũng đã hao hụt đáng kể.

Ăn bánh khó tiêu do nhiều chất béo, chất đạm động vật, vì vậy chỉ cho trẻ ăn 1 miếng (1/8 chiếc bánh) sau bữa ăn là đủ. Ăn xong trẻ cần súc miệng ngay để không sâu răng, đặc biệt là với bánh dẻo sẽ dính chặt vào răng gây sâu răng nhiều hơn. Với trẻ béo phì, nên giới hạn lượng bánh được ăn trong ngày, khẩu phần ăn trong ngày sẽ trừ bớt phần do bánh cung cấp. Nếu ăn 1/2 bánh dẻo hoặc bánh nướng thì trong ngày phải bớt đi khoảng 1 bát cơm và lượng thức ăn tương ứng, đồng thời tăng lượng rau xanh để tống chất béo ra ngoài và ngăn ngừa tăng đường huyết nhanh. Nếu không giảm phần cơm thì nhớ đi bộ thêm 30 phút để tiêu hao bớt năng lượng dư thừa. Với người mắc bệnh mạn tính liên quan đến dinh dưỡng, nên lựa chọn các sản phẩm dùng cho người ăn kiêng ít đường và ít chất béo, mặc dù vậy vẫn phải ăn rất hạn chế để kiểm soát lượng đường huyết tăng cao.

Độ an toàn thực phẩm của bánh Trung thu

Bánh Trung thu là một sản phẩm có đa dạng các loại thực phẩm, các loại gia vị, phụ gia thực phẩm (chất tạo mà̀u, chất bảo quản, chất chống mốc)... Mỗi loại nguyên liệu đều có nguy cơ mất an toàn thực phẩm: thực phẩm bị ôi thui, thực phẩm nhiễm các loại nấm mốc, vi khuẩn gây bệnh (nấm mốc, tụ cầu, tả, lỵ,...), nhiễm hóa chất độc hại (chất tăng trọng, kháng sinh, chất bảo quản, hóa chất bảo vệ thực vật, chất tạo màu cấm sử dụng,... do sản phẩm quá thời hạn sử dụng, bảo quản không đúng yêu cầu...). Đặc biệt, các nguyên liệu như bột, nhân bánh, trứng muối, chất bảo quản, phẩm màu,... để lâu dễ bị mốc, nguyên liệu có thể nhập lậu, trôi nổi trên thị trường chưa được kiểm soát. Trong khi chế biến không đảm bảo quy trình về vệ sinh: từ sơ chế nguyên liệu, nơi chế biến, dụng cụ chế biến, vệ sinh và sức khỏe của người chế biến đã làm cho sản phẩm không an toàn cho người sử dụng. Như chúng ta thấy, một chiếc bánh Trung thu thường có một gói hút ẩm, mặc dù vậy bánh không bảo quản được lâu (tối đa là 2 tháng sau khi xuất xưởng). Vì lợi nhuận, một số nhà sản xuất, kinh doanh bất chấp các quy định, các công đoạn, các quy trình về an toàn thực phẩm, sử dụng các nguồn nguyên liệu trôi nổi, làm cho sản phẩm dễ bị ô nhiễm có nguy cơ gây ngộ độc thực phẩm cấp tính, mạn tính, bệnh truyền qua thực phẩm và làm ảnh hưởng đến sức khỏe, tính mạng người tiêu dùng.

Làm sao lựa chọn bánh an toàn?

Khi lựa chọn bánh Trung thu, để đảm bảo an toàn thực phẩm, người tiêu dùng cần chú ý các tiêu chí sau:

Về nhãn mác: Sản phẩm phải có nguồn gốc rõ ràng, ghi rõ tên của nhà sản xuất, địa chỉ nơi sản xuất, có thành phần nguyên liệu sản phẩm, có hướng dẫn sử dụng và bảo quản,... có ghi ngày sản xuất, có thời hạn sử dụng, tốt nhất là sử dụng sản phẩm mới xuất xưởng.

Về chất lượng: Người tiêu dùng lựa chọn sản phẩm không bị dập nát biến dạng, bao bì không rách nát, màu sắc không khác thường, không có mùi khác lạ. Không lựa chọn, mua sản phẩm trôi nổi, không rõ nguồn gốc.

Về góc độ quản lý của các cơ quan nhà nước phối hợp với các lực lượng chức năng tăng cường kiểm tra, ngăn chặn và xử lý triệt để các cơ sở sản xuất, kinh doanh bánh Trung thu phải tuân thủ những điều kiện bảo đảm an toàn thực phẩm. Đồng thời, bảo đảm cơ sở vật chất, trang thiết bị dụng cụ sản xuất; sử dụng nguyên liệu, phụ gia thực phẩm có nguồn gốc rõ ràng, còn hạn sử dụng, không sử dụng phụ gia thực phẩm ngoài danh mục. Kiên quyết loại bỏ các điểm kinh doanh bánh Trung thu không bảo đảm điều kiện vệ sinh an toàn thực phẩm, không rõ nguồn gốc... góp phần bảo đảm an toàn thực phẩm, bảo vệ quyền lợi, sức khỏe người tiêu dùng.

ThS. BS. Nguyễn Văn Tiến

((Trung tâm Giáo dục Truyền thông dinh dưỡng - Viện Dinh dưỡng))