Xây dựng Thừa Thiên Huế trở thành thành phố Di sản trực thuộc Trung ương, chính là hiện thực hóa quan điểm của Đảng về phát triển "Văn hóa vừa là nền tảng, vừa là động lực phát triển". Đó là, điểm mới được đưa ra tại Hội thảo Xây dựng và phát triển Thừa Thiên Huế đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 do Ban Kinh tế Trung ương phối hợp với Tỉnh ủy Thừa Thiên Huế tổ chức vào sáng ngày 25/10.
Đồng chí Nguyễn Văn Bình, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Kinh tế Trung ương, Trưởng Ban Chỉ đạo xây dựng Đề án tổng kết 10 năm thực hiện Kết luận 48-KL/TW và đồng chí Lê Trường Lưu, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh chủ trì hội thảo. Tham dự hội thảo có đại diện các Bộ, ngành Trung ương; Lãnh đạo tỉnh Thừa Thiên Huế và đại diện lãnh đạo thành phố Đà Nẵng cùng đông đảo các chuyên gia, nhà nghiên cứu trong nước và các doanh nghiệp trên địa bàn.
Có cơ chế, chính sách đặc thù
Phát biểu khai mạc hội thảo, UVTW Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Lê Trường Lưu nhấn mạnh, sau 10 năm thực hiện Kết luận 48 của Bộ Chính trị về xây dựng, phát triển Thừa Thiên Huế và đô thị Huế đến năm 2020, tỉnh có những thay đổi, bức tranh toàn cảnh có nhiều khởi sắc…Bên cạnh những kết quả đạt được cũng bộc lộ nhiều bất cập, đó là: Tăng trưởng chưa có tính đột phá; nhất là chưa phát huy hiệu quả trong quản lý, khai thác các giá trị di sản. Vì vậy, Hội thảo lần này là sự mong mỏi của Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân tỉnh; là dịp để các ban, bộ, ngành Trung ương và các chuyên gia, nhà khoa học có những nhận định rõ hơn về tình hình phát triển của Tỉnh sau 10 năm thực hiện Kết luận 48-KL/TW của Bộ Chính trị. Từ đó, có những định hướng để giúp tỉnh phát triển trong giai đoạn mới.
Báo cáo đề dẫn hội thảo, Chủ tịch UBND tỉnh Phan Ngọc Thọ cho biết, sau 10 năm thực hiện Kết luận 48-KL/TW và 5 năm thực hiện Thông báo 175-TB/TW, Thừa Thiên Huế đã dần xác lập được vị trí là đô thị “Di sản, văn hoá, sinh thái, cảnh quan, thân thiện môi trường”. Cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng dịch vụ - công nghiệp - nông nghiệp theo đúng Kết luận 48-KL/TW. Công tác bảo tồn, tôn tạo và phát huy các giá trị di sản văn hóa gắn với phát triển du lịch đạt nhiều kết quả tích cực, đô thị Huế được công nhận là “thành phố Festival đặc trưng của Việt Nam”, “thành phố văn hóa ASEAN”, “thành phố bền vững môi trường ASEAN”, “thành phố Xanh quốc gia”.
Để tiếp tục phát huy vai trò, vị thế của một trong những trung tâm kinh tế, văn hóa, du lịch, giáo dục-đào tạo, y tế chuyên sâu, khoa học công nghệ lớn của cả nước. Tỉnh Thừa Thiên Huế đã xác định mục tiêu và định hướng phát triển trong giai đoạn tới là "Xây dựng và phát triển Thừa Thiên Huế thành thành phố Di sản quốc gia" dựa trên cơ sở khai thác và phát huy tối đa các tiềm năng, lợi thế của tỉnh, của vùng kinh tế trọng điểm miền Trung (KTTĐMT); nhất là sự kết hợp hài hòa giữa di sản văn hóa, lịch sử đặc sắc, phong phú với cảnh quan tự nhiên và con người Huế.
Phấn đấu, giai đoạn (2021 - 2025), tăng trưởng GRDP đạt 7,5-8,5%; thu ngân sách tăng 12-13%/năm; đến năm 2025, bình quân thu nhập người dân đạt 3.500 - 4.000 USD. Giai đoạn (2025 - 2030), tăng trưởng GRDP đạt 7- 8%; đến năm 2030, GRDP/người đạt 5.500 - 6.000 USD; tỉnh Thừa Thiên Huế được công nhận là thành phố Di sản quốc gia. Đến năm 2045, Thừa Thiên Huế trở thành thành phố Di sản, thành phố Festival; Trung tâm du lịch, văn hóa và y tế chuyên sâu đặc sắc của châu Á.
Theo Chủ tịch UBND tỉnh Phan Ngọc Thọ để thực hiện được mục tiêu, định hướng nêu trên, đây không chỉ là nhiệm vụ của riêng tỉnh Thừa Thiên Huế mà còn của cả vùng KTTĐMT và của cả nước. Nhất là, rất cần có cơ chế, chính sách đặc thù và sự hỗ trợ từ Trung ương để tỉnh Thừa Thiên Huế giải quyết tốt mối quan hệ biện chứng giữa phát triển kinh tế và phát triển văn hóa; giữa bảo tồn và phát huy các giá trị của di sản; giữa phát triển nhanh và phát triển bền vững cũng như phát huy sự năng động, thông minh, sáng tạo và tự lực, tự cường của người dân Huế.
Phát huy giá trị di sản văn hóa
Đặt vấn đề tại hội thảo, Trưởng Ban Kinh tế Trung ương Nguyễn Văn Bình cho rằng, mong muốn của tỉnh Thừa Thiên Huế là Bộ Chính trị ra một Nghị quyết về phát triển Thừa Thiên Huế trở thành "thành phố Di sản quốc gia" đi kèm với đó là hệ thống các giải pháp và cơ chế chính sách để tỉnh có điều kiện huy động nguồn lực thực hiện các mục tiêu đề ra. Ý nghĩa của Nghị quyết mới này đòi hỏi quyết tâm chính trị rất lớn, vì vậy, cần phải làm rõ khái niệm "thành phố Di sản Quốc gia", bởi xây dựng thành phố di sản là chưa có tiền lệ, chưa ở đâu có; đặc biệt, cần phải nhanh chóng xây dựng bộ tiêu chí "Thành phố di sản" để Thừa Thiên Huế phấn đấu trở thành "Thành phố di sản" trên cơ sở những kết quả đạt được sau 10 năm thực hiện Kết luận 48-KL/TW và phát huy tốt các di sản được UNESCO công nhận.
Thảo luận về phát huy giá trị di sản làm động lực đề phát triển Thừa Thiên Huế trở thành thành phố Di sản quốc gia, GS.TS Trương Quốc Bình, Ủy viên Hội đồng Di sản văn hóa quốc gia cho rằng, Huế là Cố Đô duy nhất ở Việt Nam còn bảo lưu khá nguyên vẹn tổng thể kiến trúc cung đình; tuy nhiên, hiện nay, một số di tích xuống cấp chậm được đầu tư, tôn tạo, trùng tu, hệ thống thiết chế văn hóa cơ sở chưa đáp ứng yêu cầu, sự gắn kết giữa di sản với phát triển du lịch còn hạn chế. Từ thực tế này, cần xây dựng và thực hiện cơ chế đặc thù cho các hoạt động bảo vệ và phát huy giá trị di sản thế giới, di tích quốc gia đặc biệt nói chung và di sản văn hóa Huế nói riêng; khuyến khích thực hiện mô hình hợp tác công tư nhằm khai thác giá trị của kho tàng di sản theo hướng phát triển bền vững.
Đại diện Viện Chiến lược phát triển (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) cho rằng, với mục tiêu phát triển du lịch thành ngành kinh tế mũi nhọn, phấn đấu đến năm 2030 xây dựng tỉnh trở thành một điểm đến ngang hàng với các thành phố di sản văn hóa thế giới, tỉnh Thừa Thiên Huế cần phải có một chiến lược toàn diện và đồng bộ về định hướng phát triển kinh tế - xã hội nói chung và phát triển du lịch nói riêng. Trong đó, tiếp tục thực hiện các định hướng đề ra trong Kết luận 48; xây dựng kế hoạch dự án trùng tu, tôn tạo và phục hồi các di tích văn hóa, lịch sử, ngành nghề, phong tục truyền thống; phát huy nét đặc trưng và bản sắc văn hóa Huế; triển khai quy hoạch phát triển nguồn nhân lực, ưu tiên phát triển cơ sở đào tạo, bồi dưỡng về du lịch.
TS. Trần Du Lịch khẳng định, Thừa Thiên Huế phải xem Du lịch là trụ cột phát triển kinh tế, gắn giữa bảo tồn và phát huy di sản với di lịch. "Bảo vệ di sản văn hóa không để nghèo, Huế phải giàu lên, kinh tế phải tăng trưởng và giữ được di sản, phải khai thác lợi thế này để phát triển kinh tế". TS. Trần Du Lịch đề nghị, cần phải có cơ chế, chính sách đặc thù để Thừa Thiên Huế giải quyết được bài toán giữa "Bảo tồn di sản văn hóa với phát triển kinh tế" và rút ngắn khoảng cách về phát triển với các tỉnh, thành. Còn theo, TS. Đặng Văn Bài, nguyên Ủy viên hội đồng di sản thế giới, người tham gia trực tiếp vào soạn thảo Luật di sản văn hóa 2001 và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật di sản văn hóa (2009), cho rằng, cần phải nghiên cứu để đưa khái niệm thành phố di sản (đô thị di sản) vào luật, khi đó sẽ dễ dàng đề ra cơ chế, chính sách.
Tiếp cận phát triển liên kết vùng, PGS. TS Bùi Tất Thắng, Viện Chiến lược phát triển cho rằng, việc tăng cường liên kết vùng để phát triển mỗi vùng, mỗi tỉnh là điều tất yếu trong phát triển, nhất là đối với Thừa Thiên Huế với mong muốn trở thành thành phố Di sản quốc gia. Theo PGS. TS Bùi Tất Thắng, tỉnh Thừa Thiên Huế cần phải đổi mới nhận thức về tư duy phát triển vùng và liên kết vùng; đổi mới cơ chế phân cấp, phân quyền giữa Trung ương và địa phương và chức năng, nhiệm vụ của chính quyền địa phương; nghiên cứu hình thành cơ chế quản lý phát triển kinh tế nội vùng tổ chức nghiên cứu cơ chế chính sách liên kết vùng để giải quyết mọi vấn đề liên quan đến phát triển bền vững toàn bộ nền kinh tế.
Kết luận hội thảo, Trưởng Ban Kinh tế Trung ương Nguyễn Văn Bình, nhấn mạnh, qua thảo luận, cũng đã làm rõ nhiều vấn đề về khái niệm "Thành phố di sản quốc gia", nhất là đã phân tích và chỉ ra được những lợi thế so sánh vùng, khu vực và quốc tế của Thừa Thiên Huế để phát triển và trở thành "Thành phố di sản quốc gia" trên nền tảng văn hóa của Huế. Theo Trưởng Ban Kinh tế Trung ương Nguyễn Văn Bình, người Huế rất "thông minh, khéo léo và tỉ mẩn", vì vậy, tỉnh Thừa Thiên Huế cần phải phát huy lợi thế của con người Huế để phát triển mạnh trong các lĩnh vực giáo dục, y tế; nông nghiệp công nghệ cao, sạch, phục vụ cho du lịch; khoa học công nghệ, công nghệ điện tử viễn thông; thành phố thông minh; công nghiệp sạch thân thiện với môi trường.
Điều cốt lõi của xây dựng Thừa Thiên Huế trở thành "Thành phố di sản quốc gia, là người dân Huế có đời sống khá giả, chất lượng cuộc sống được nâng lên, văn hóa cao có như vậy mới giữ gìn di sản văn hóa cho cả nước, cho thế giới. Đây chính là hiện thực hóa quan điểm của Đảng về phát triển "Văn hóa vừa là nền tảng, vừa là động lực phát triển". Trưởng Ban Kinh tế Trung ương Nguyễn Văn Bình, nhấn mạnh. (CTVtinhuytthue.vn)