Châu Á có nguy cơ rơi vào một cuộc chạy đua vũ trang nguy hiểm khi nhiều quốc gia từng bước xây dựng kho tên lửa tầm xa tiên tiến, theo gót các cường quốc Mỹ và Trung Quốc.

Chạy đua trang bị tên lửa tại châu Á

Trung Quốc đang sản xuất hàng loạt tên lửa đạn đạo DF-26 được trang bị đầu đạn truyền thống hoặc hạt nhân với tầm bắn lên tới 4.000km. Trong khi Mỹ cũng phát triển nhiểu loại vũ khí mới nhằm đối trọng Trung Quốc tại Thái Bình Dương. Các quốc gia khác trong khu vực thì tìm cách mua hoặc chế tạo những loại tên lửa mới, do lo ngại vấn đề an ninh liên quan đến Trung Quốc và mong muốn giảm sự phụ thuộc vào Mỹ.

Nhiều nhà ngoại giao, nhà phân tích và chuyên gia quân sự cho rằng, vào cuối thập kỷ này, kho tên lửa tại châu Á sẽ được nâng cấp đáng kể với một loạt tên lửa tiêu chuẩn có tầm bắn xa hơn, cơ động hơn, tấn công mạnh mẽ và tinh vi hơn, tạo ra sự thay đổi một cách rõ rệt và nguy hiểm hơn so với những năm gần đây. ông David Santoro, chủ tịch Diễn đàn Thái Bình Dương đánh giá: “Bức tranh tên lửa đang thay đổi tại châu Á và nó thay đổi rất nhanh”.

Theo giới phân tích, những vũ khí như vậy ngày càng rẻ hơn và chính xác hơn. Khi một số nước có được chúng, nhiều nước khác trong khu vực cũng không muốn bị tụt lại phía sau. Tên lửa cung cấp những lợi ích chiến lược như ngăn chặn đối thủ và giúp gia tăng đòn bẩy với các đồng minh, đồng thời có thể là mặt hàng xuất khẩu tạo ra lợi nhuận lớn.

Chuyên gia David Santoro cho rằng, dù không chắc chắn về những tác động lâu dài, song ít có khả năng những vũ khí mới này sẽ giúp hạ nhiệt căng thẳng và duy trì hòa bình, ổn định trong khu vực. “Khả năng cao là sự phổ biến tên lửa sẽ làm dấy lên những nghi ngờ, kích hoạt các cuộc chạy đua vũ trang, gia tăng căng thẳng, cuối cùng dẫn đến khủng hoảng hoặc chiến tranh”.

Theo một tài liệu quân sự 2021 chưa được công bố, Bộ Tư lệnh Ấn Độ - Thái Bình Dương của Mỹ (INDOPACOM) có kế hoạch triển khai các tên lửa tầm xa mới để tạo nên “một mạng lưới tấn công chính xác dọc chuỗi đảo thứ nhất”, bao gồm một dải từ Nhật Bản đến Đài Loan và các đảo nam Thái Bình Dương, bao quanh bờ biển phía đông Trung Quốc. Hệ thống mới đó sẽ bao gồm vũ khí siêu thanh tầm xa (LRHW), một loại tên lửa có thể mang đầu đạn bay với tốc độ gấp 5 lần tốc độ âm thanh để tấn công mục tiêu ở khoảng cách 2.775km.

Người phát ngôn của INDOPACOM cho biết, cơ quan này vẫn chưa đưa ra quyết định về nơi sẽ triển khai các loại vũ khí nói trên. Cho đến nay, hầu hết các đồng minh của Mỹ trong khu vực đều do dự tiếp nhận. Nếu đặt tại Guam – một vùng lãnh thổ của Mỹ, tên lửa sẽ không thể vươn tới Trung Quốc đại lục.

Nhật Bản - quốc gia có hơn 54.000 binh sỹ Mỹ đang đồn trú có thể tiếp nhận một số tên lửa mới của Mỹ trên đảo Okinawa, nhưng để làm điều đó, Mỹ có thể phải rút các lực lượng khác, một nguồn tin thân cận với chính phủ Nhật Bản cho biết. Các nhà phân tích cho rằng, việc tiếp nhận tên lửa của Mỹ (do quân đội Mỹ kiểm soát) chắc chắn sẽ vấp phải sự phản ứng mạnh mẽ từ phía Trung Quốc.  

Các đồng minh châu Á của Mỹ tìm cách mở rộng kho tên lửa

Trong khi đó, một số đồng minh của Washington đang tìm cách phát triển kho tên lửa của riêng mình. Australia thời gian gần đây tuyên bố chi 100 tỷ USD trong hơn 20 năm để phát triển các tên lửa tiên tiến.

Ông Michael Shoebridge, giám đốc chương trình an ninh quốc gia và quốc phòng thuộc Viện chính sách chiến lược Australia nhận định: “Đại dịch Covid-19 và Trung Quốc đã chỉ ra rằng, việc phụ thuộc vào chuỗi cung ứng toàn cầu trong giai đoạn khủng hoảng đối với những mặt hàng chủ chốt và trong chiến tranh đối với các khí tài quan trọng như tên lửa hiện đại, là điều sai lầm. Vì vậy, cần phải có tư duy chiến lược để tăng cường năng lực tự sản xuất tại Australia”.

Nhật Bản đã chi hàng triệu USD phát triển các tên lửa tầm xa từ đất liền và đang phát triển phiên bản mới của tên lửa chống hạm đặt trên xe tải – Type 12, với tầm bắn dự kiến 1.000km.

Trong số các đồng minh của Mỹ, Hàn Quốc có chương trình phát triển tên lửa đạn đạo nội địa mạnh mẽ nhất, được thúc đẩy nhờ vào một thỏa thuận gần đây với Washington, nhằm vượt lên những giới hạn về khả năng quân sự của nước này. Tên lửa Hyunmoo-4 của Hàn Quốc có tầm bắn 800km, có thể vươn xa tới Trung Quốc.

“Khi năng lực tên lửa tầm xa của các đồng minh của Washington tăng lên, khả năng họ hành động trong trường hợp xảy ra một cuộc xung đột trong khu vực cũng gia tăng”, Zhao Tong, chuyên gia về an ninh chiến lược tại Bắc Kinh nhận xét trong một bài bình luận gần đây.

Bất chấp những lo ngại đó, Mỹ sẽ “tiếp tục khuyến khích các đồng minh và đối tác đầu tư nhiều hơn vào những năng lực quốc phòng tương thích với các hoạt động phối hợp”, Hạ nghị sỹ Mike Rogers- thành viên cấp cao của Ủy ban Quân vụ Hạ viện Mỹ cho biết.

Nguy cơ xảy ra một cuộc tấn công hạt nhân

Hàn Quốc và Triều Tiên hiện đang bị cuốn vào một cuộc đua tên lửa “nóng bỏng”. Triều Tiên gần đây đã thử nghiệm một loại tên lửa được cho là phiên bản cải tiến tên lửa KN-23 với đầu đạn nặng 2,5 tấn mà các nhà phân tích cho rằng nhằm mục đích đánh bại đầu đạn nặng 2 tấn của tên lửa Hyunmoo-4. Kelsey Davenport, Giám đốc Chính sách cấm phổ biến hạt nhân tại Hiệp hội Kiểm soát vũ khí (ACA): “Triều Tiên vẫn là mối lo chính khiến Hàn Quốc phải mở rộng kho tên lửa. Song song với đó, Seoul cũng đang theo đuổi việc phát triển các hệ thống tên lửa có tầm bắn vượt quá mức cần thiết để đối phó với Triều Tiên”.

Khi quá trình phố biến vũ khí gia tăng, các nhà phân tích cho biết, những tên lửa đáng lo ngại nhất là những loại có thể mang cả đầu đạn thông thường lẫn đầu đạn hạt nhân. Trung Quốc, Triều Tiên và Mỹ đều sở hữu những vũ khí như vậy.

Bà Kelsey Davenport nói: “Rất khó nếu không muốn nói là không thể để xác định liệu một tên lửa đạn đạo được trang bị đầu đạn hạt nhân hay đầu đạn thường cho đến khi nó chạm mục tiêu. Do số lượng những vũ khí như vậy ngày càng gia tăng, nguy cơ xảy ra những vụ việc có thể leo thang thành một cuộc tấn công hạt nhân cũng tăng lên”./.