Chủ tịch Hồ Chí Minh là người đặt nền tảng tư tưởng về công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khoẻ nhân dân ở nước ta. Cho đến nay, dù đã 50 năm kể từ ngày Bác đi xa, nhưng tư tưởng của Bác vẫn nguyên giá trị. Nhiều vấn đề được các nhà nghiên cứu nhận định là “đi trước thời đại”.

 

Định hướng chủ đạo của Bác về công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khoẻ nhân dân

Cách mạng tháng Tám thành công, nước Việt Nam Dân chủ cộng hoà ra đời, nhưng thực dân Pháp không từ bỏ dã tâm biến nước ta thành thuộc địa. Trong không khí cả nước sục sôi chuẩn bị kháng chiến toàn quốc, ngày 27/11/1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh có bài đăng trên báo Cứu quốc với tiêu đề “Nghĩa thương”. Trong đó, Bác lý giải “Nghĩa thương” là phương pháp để dành “để dành để khỏi lo cả đời, không mất đi đâu cả, kẻ giàu để dành nhiều, kẻ nghèo để dành ít. Giao cho Bộ Canh nông lo”. Theo các nhà nghiên cứu, thực chất, đây là lời kêu gọi người dân thực hành bảo hiểm xã hội (BHXH) của Bác. Suy cho cùng, bản chất sâu xa của công tác BHXH chính là sự sẻ chia giữa người và người trong xã hội, đó là “nghĩa thương”. Trong tình thế thù trong, giặc ngoài “ngàn cân treo sợi tóc”, Bác Hồ luôn nghĩ đến giải pháp lo cho dân. Đây là định hướng chỉ đạo, đặt nền tảng cho công tác BHXH ở nước ta, đồng thời, toát lên tư tưởng nhân văn sâu sắc của Bác.

Chủ tịch Hồ Chí Minh định nghĩa “Ngày nào cũng tập thể dục thì khí huyết lưu thông, tinh thần đầy đủ, như vậy là sức khỏe”. Các chuyên gia hàng đầu ngành y tế nước ta cho rằng, nội dung này hoàn toàn thống nhất với định nghĩa về sức khỏe của Tổ chức Y tế Thế giới trong Tuyên ngôn Alma Ata năm 1978 “Sức khỏe là trạng thái khoẻ mạnh hoàn toàn về thể chất, tinh thần và xã hội”. Trong công tác chăm sóc và bảo vệ sức khỏe nhân dân, Chủ tịch Hồ Chí Minh rất quan tâm đến công tác y tế dự phòng. Người đã từng nhắc nhở “Phòng bệnh hơn trị bệnh”. Để chống lại bệnh tật, ốm đau, Người quan tâm từ những vấn đề rất nhỏ về vệ sinh môi trường như nước sạch, hố xí vệ sinh, diệt ruồi, muỗi… Người thường xuyên nhắc nhở toàn dân phải giữ gìn vệ sinh. Người nói: “Mọi người từ già trẻ, trai gái đã là người dân yêu nước đều phải quan tâm đến vấn đề vệ sinh, giữ gìn sức khỏe”. Trong 05 lời dạy của Bác với thiếu niên, nhi đồng, có điều“Giữ gìn vệ sinh thật tốt”. Người nhấn mạnh “Vệ sinh là yêu nước”. Bác Hồ là người đã sớm phát động phong trào đời sống mới, khởi xướng phong trào “Khỏe vì nước”. Người chỉ rõ: “Giữ gìn dân chủ, xây dựng nước nhà, gây đời sống mới, việc gì cũng cần sức khỏe mới thành công”; “Mỗi một người dân yếu ớt là cả nước yếu ớt, dân cường thì nước mạnh”.

Ngoài ra, vấn đề y đức được Bác Hồ hết sức quan tâm, vì “Người thầy thuốc chẳng những có nhiệm vụ cứu chữa bệnh tật mà còn phải nâng đỡ tinh thần những người ốm yếu”. Trong các bức thư gửi Trường Quân y năm 1946, Hội nghị Quân y năm 1948, Trường Y tá Liên khu I năm 1949, Hội nghị Y tế toàn quốc năm 1953…, Người luôn nêu ra vấn đề y đức. Người viết: “Lương y như từ mẫu, nghĩa là một người thầy thuốc đồng thời phải là một người mẹ hiền”; “Phải thương yêu người bệnh như anh em ruột thịt. Cần phải tận tâm tận lực phụng sự nhân dân”... Đặc biệt, trong thư gửi Hội nghị cán bộ y tế năm 1955, Bác đã căn dặn đội ngũ thầy thuốc cả nước “Trước hết phải thật thà đoàn kết. Thương yêu người bệnh. Xây dựng nền y học của ta trên nguyên tắc: khoa học, dân tộc và đại chúng… Ông cha ta ngày trước có nhiều kinh nghiệm quý báu về cách chữa bệnh bằng thuốc ta, thuốc bắc. Để mở rộng phạm vi y học, các cô các chú cũng nên chú trọng nghiên cứu và phối hợp thuốc đông và thuốc tây”. Bức thư của Bác đăng trên báo Nhân dân số ra ngày 27/02/1955, chỉ với 368 từ nhưng có ý nghĩa vô cùng sâu sắc đối với nền y học Việt Nam. Với ý nghĩa của bức thư, ngày 06/02/1985, Hội đồng Bộ trưởng (nay là Chính phủ) đã ban hành Quyết định lấy ngày 27/02 hàng năm là Ngày Thầy thuốc Việt Nam.

Vận dụng sáng tạo tư tưởng của Bác vào thực tiễn

 Trên nền tảng định hướng của Bác, Đảng ta đã vận dụng sáng tạo vào thực tiễn. Nghị quyết Hội nghị lần thứ 6 BCH Trung ương khoá XII về tăng cường công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khoẻ nhân dân trong tình hình mới tiếp tục khẳng định quan điểm chỉ đạo “Phát triển nền y học Việt Nam khoa học, dân tộc và đại chúng”.

Ở Thừa Thiên Huế, với việc học tập và làm theo tư tưởng của Người, công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khoẻ nhân đã đạt được nhiều kết quả tự hào. Thừa Thiên Huế là trung y tế chuyên sâu của cả nước, với mạng lưới y tế hoàn chỉnh, đội ngũ cán bộ y tế có trình độ chuyên môn cao, có y đức, giàu tâm huyết. Bệnh viện Trung ương Huế và Bệnh viện Trường Đại học Y Dược, Đại học Huế là những cơ sở đi đầu trong triển khai các kỹ thuật chẩn đoán và điều trị chuyên sâu, tiên tiến, gây được tiếng vang lớn. Công tác khám, chữa bệnh tại tuyến y tế cơ sở có sự phát triển rõ rệt. Các bệnh viện tuyến huyện tích cực hoạt động, 5/9 bệnh viện tuyến huyện được xếp hạng bệnh viện hạng II. 152/152 trạm y tế xã được xây dựng hai tầng hoàn chỉnh, có đầy đủ các phòng chức năng và triển khai khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế. 100% trạm y tế có y sĩ y học cổ truyền chuyên trách. Thừa Thiên Huế là một trong những tỉnh dẫn đầu cả nước về tỷ lệ người dân tham gia bảo hiểm y tế, tỷ lệ bao phủ bảo hiểm y tế đạt trên 98% dân số của tỉnh. Công tác chăm sóc sức khoẻ ban đầu, y tế dự phòng rất được chú trọng, nhất là việc chủ động triển khai các biện pháp phòng, chống các dịch bệnh nguy hiểm. Đã đạt được nhiều kết quả trong công tác phòng, chống HIV, sốt rét, chống lao, mù lòa, chăm sóc sức khỏe bệnh nhân tâm thần. Các chỉ số về tỷ suất chết trẻ em dưới 1 tuổi, tỷ lệ tử vong ở mẹ, tỷ lệ suy dinh dưỡng của trẻ em… giảm qua các năm...